Na današnji dan / 19. septembar
Događaji na današnji dan
636. – Rašidunski Arapi predvođeni Halidom ibn Validom su zauzeli Damask od Vizantinaca.
1356. – Engleska vojska pod vodstvom Crnog Princa, sina kralja Edvarda III, u bici kod Poatjea porazila vojsku francuskog kralja Žana II, čime je okončana prva faza Stogodišnjeg rata.
1370. – Engleska vojska pod vodstvom Edvarda Crnog Princa je zauzela i opustošila Limož.
1760. – Petar Želalić, kapetan Crnogorske (Bokeljske) mornarice, sa još desetak Bokelja izveo je jedan od najvećih vojnih podviga u istoriji ratovanja, pa je za taj podvig nagrađen titulom Malteškog viteza. To je jedini Malteški vitez do sada koji nije bio katoličke vjere. Rođen je 28.6.1727. u mjestu Bijela (Crna Gora) a umro 1811. g. u La Valeti (Malta). U njegovu čast, Malteški viteški vojni red je na Malti sagradio pravoslavnu crkvu Sv. Nikole.
1796. – Prvi predsjednik SAD Džordž Vašington uputio američkom narodu oproštajnu poruku i povukao se na svoje imanje. Za predsjednika izabran 1788.
1814. – U Požeškoj nahiji u Srbiji počela Hadži Prodanova buna. Ustanak pod vodstvom igumana Pajsija i hadži Prodana proširio se i na Kragujevačku i Jagodinsku nahiju, ali nije dobio podršku Miloša Obrenovića, koji je smatrao da je ustanak preuranjen. I pored obećanja da će ustanicima biti oprošteno, Turci pogubili oko 300 ustanika, među kojima igumana Pajsija, a hadži Prodan prebjegao u Austriju.
1837. – Kod Požarevca održani prvi vojni manevri regularne srpske vojske, koji su trajali 20 dana uz učešće 1.700 vojnika.
1863. – Počela je bitka kod Čikanoge u sjeverozapadnoj Džordžiji, koja će se završiti najvećim porazom Unije (Sjevera) na zapadnom frontu Američkog građanskog rata.
1888. – Prvo svjetsko takmičenje za izbor ljepotice održano u belgijskoj banji Spa, a prva zvanično najljepša žena na planeti postala 18-godišnja kreolka iz Gvadelupe Berta Sukare.
1900. – U Winnemucci (Nevada), Butch Cassidy i Sundance Kid izveli su prvu zajedničku pljačku na Prvu nacionalnu banku i pobjegli s 32,640 dolara
1914. – Prvi svjetski rat: Počela bitka na Mačkovom kamenu. Posle četvorodnevnih borbi, nadmoćnija austrougarska vojska prisilila Srbe na povlačenje.
1918. – Prvi svjetski rat: Bitka kod Megida.
1921. – Osnovan FK Željezničar.
1939. – Drugi svjetski rat: Sovjetske trupe stigle na poljsko-mađarsku granicu i istovremeno na sjeveru Poljske okupirale Vilnius, koji je bio pod poljskom upravom.
1941. – Drugi svjetski rat: Nijemci u Drugom svjetskom ratu zauzeli Kijev, posle bitke koja je trajala 45 dana.
1941. – Britanske trupe ušle u Teheran tokom Anglo-sovjetske invazije Irana.
1944. – Potpisano je Moskovsko primirje između Finske i Sovjetskog Saveza, čime je završen Nastavljeni rat.
1955. – U Argentini vojska oborila sa vlasti predsjednika Huana Dominga Perona.
1957. – Amerikanci u Nevadi izvršili prve podzemne nuklearne probe.
1961. – Građani Jamajke se na referendumu izjasnili za izdvajanje zemlje iz Zapadnoindijske Federacije.
1970. – Prvi Glastonberi festival, najveći muzički festival na otvorenom, je održan na imanju Majkla Ivisa u Glastonberiju, Engleska.
1985. – Potres snage 8,1 po Rihteru sa epicentrom u federalnoj državi Mičoakan udaljenoj oko 350 km od Meksiko Sitija (šp. Ciudad de México) odnio, po zvaničnim podacima, 9.500 ljudskih života, a 30.000 ljudi je ostalo bez krova nad glavom. Prema podacima spasilačkih ekipa broj mrtvih je bio do 45.000 ljudi. Ukupno je oštećeno 2.800 zgrada, od toga ih se 880 srušilo. Veliki broj žrtava je bio posljedica nekvalitetne gradnje zgrada, a mekana podloga grada je još doprinijela pojačanju efekta potresa.
1989. – U eksploziji aviona DC-10 francuske kompanije UTA, na liniji Brazavil-Pariz, iznad Nigera, za koju je kasnije optužena Libija, poginuli svi putnici i članovi posade, njih 171.
1991. – Kolone tenkova Jugoslavenske narodne armije krenule iz Beograda prema Hrvatskoj, gdje su počeli sukobi srpskih naoružanih grupa i hrvatske policije. Hrvatska 25. juna 1991. proglasila samostalnost i izdvojila se iz SFRJ.
1991. – U ledenjaku na granici Austrije i Italije otkriven je Eci (njem. Ötzi) , najstarija prirodno sačuvana mumija u Europi, iz 3300. prije Hrista.
1992. – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija isključio Saveznu Republiku Jugoslaviju iz svjetske organizacije, osporivši joj pravo da automatski naslijedi SFRJ.
1994. – Trupe SAD iskrcale se na Haiti u operaciji koju je Vašington označio kao “ponovno uspostavljanje demokratije”.
1994. – „Manifest Unabobmera“ Teda Kačinskog je objavljen u Vašington postu i Njujork tajmsu, skoro tri mjeseca nakon što im je poslat.
2000. – U Pragu počelo petodnevno zasjedanje Međunarodnog monetarnog fonda i Svjetske banke, tokom kog se više hiljada demonstranata, protivnika globalizacije, sukobilo s policijom. U sukobima povrijeđena 142 demonstranta i 123 policajca, a centar Praga je demoliran.
2001. – Predsjednik SAD Džordž Buš potpisao kongresnu rezoluciju o upotrebi vojne sile i zahvalio se Kongresu što su ga ovlastili da pokrene rat protiv terorista.
2001. – Islamski sveštenici pozvali terorističkog lidera Osamu bin Ladena da dobrovoljno napusti Avganistan, ali mu nisu odredili rok za izlazak iz zemlje. SAD zaprijetile da će napasti talibane ukoliko ne predaju Bin Ladena.
2006. – Na Tajlandu izvršen državni udar u kojem je zbačen premijer Taksin Šinavatra koji je u to vrijeme bio na zasjedanju Generalne skupštine UN.
2006. – U neredima u Budimpešti zapaljena državna televizija.
Rođeni na današnji dan
86. – Rođen Antonin Pio, rimski car.
866. – Rođen Lav VI Mudri, vizantijski car.
1551. – Rođen Anri III, francuski kralj, posljednji vladar iz dinastije Valoa.
1774. – Rođen Giuseppe Caspar Mezzofanti, italijanski kardinal te čuveni lingvist i hiperpoliglot.
1802. – Rođen Lajos Kossuth, mađarski političar.
1850. – Rođen Petar Ubavkić, srpski vajar i slikar, rodonačelnik srpskog vajarstva.
1910. – Rođena Margaret Lindsay, američka glumica.
1911. – Rođen Vilijam Golding, engleski pisac, nobelovac.
1922. – Rođen Emil Zatopek (češ. Emil Zátopek), češki atletičar.
1926. – Rođen Nino Rotta, italijanski autor filmske muzike.
1928. – Rođen Josip Pupačić, hrvatski književnik.
1933. – Rođen Husein Džanić, bosanskohercegovački hemičar.
1933. – Rođen David McCallum, škotski glumac.
1935. – Rođen Brian Epstein, menadžer grupe The Beatles.
1936. – Rođen Al Oerter, američki atletičar, bacač diska.
1941. – Rođen Umberto Bossi, italijanski nacionalistički političar i vođa stranke “Lega Nord”.
1941. – Rođen Mama Cass Elliot, američka pjevačica (The Mamas and The Papas).
1944. – Rođen Dragan Čuturić, hrvatski pripovjedač.
1947. – Rođen Mate Granić, hrvatski političar.
1948. – Rođen Džeremi Ajrons (engl. Jeremy Irons), engleski glumac.
1949. – Rođen Slavko Linić, hrvatski političar.
1959. – Rođen Branislav Zeremski, srpski glumac.
1959. – Rođen Oliver Njego, operski pjevač (bariton).
1963. – Rođen Dejvid Simen, engleski fudbalski reprezentativac.
1967. – Rođen Mirko Norac, hrvatski general.
1967. – Rođen Aleksandr Karelin, ruski rvač.
1970. – Rođen Soni Anderson, brazilski fudbaler.
1973. – Rođen Đorđe Kukuljica, srpski glumac.
1974. – Rođen Damir Mulaomerović, hrvatski košarkaš i trener.
1977. – Rođen Tomaso Roki, italijanski fudbaler.
1978. – Rođen Ognjen Koroman, srpski fudbaler.
1980. – Rođen Anel Džaka, bosanskohercgovački fudbaler.
Umrli na današnji dan
1380. – Umro Karlo V., francuski kralj.
1710. – Umro Ole Rømer, danski astronom.
1881. – Umro James A. Garfield, američki političar i predsjednik.
1909. – Umro Jožef Borovnjak slovenski katolički sveštenik, pisac i političar u Mađarskoj.
1955. – Umro Carl Milles, švedski kipar.
1960. – Umro René Strauwen, belgijski hokejaš na travi.
1975. – Umro Kosta Todorović, ljekar i akademik.
1999. – Umro Pavle Ivić, jugoslavenski lingvista, član Srpske akademije nauka.
2007. – Umro Vlatko Pavletić, hrvatski akademik, teoretičar književnosti, esejist, kritičar i političar.
2009. – Umro Dušan Kanazir, akademik član SANU.
Sveci pravoslavne crkve na današnji dan
– Čudo svetog arhangela Mihaila.
– Sveti mučenik Evdoksije.
– Sveti mučenik Romil i 11000 vojnika.
– Prepodobni David
