”Sveti Mrata, snijeg za vrata”
Srpska pravoslavna crkva danas će proslaviti Svetog mučenika Stefana Dečanskog – Mratindan.
Sveti mučenik Stefan Dečanski, kralj srpski, sin je kralja Milutina i otac cara Dušana.
Po naređenju neobaviještenog oca bio je oslijepljen, a po naređenju lakomislenog sina, u starosti udavljen. Pri oslijepljenju javio mu se Sveti Nikola u hramu na Ovčem polju i obećao mu da će mu vratiti vid.
Pet godina proveo je Sveti Stefan u Carigradu kao zatočenik u manastiru Svedržitelja /Pantokratora/. Svojom mudrošću i trpeljivošću, podvigom i blagodušnošću izazivao je divljenje i monaha i cijelog Carigrada.
Kada je prošlo pet godina Sveti Nikola čudotvorno je vratio vid kralju Stefanu, koji je odmah, iz zahvalnosti sagradio hram Visoki Dečani, jednu od najljepših građevina vizantijske umetnosti i srednjovjekovne arhitekture na tlu srpske države.
Svoj vijek proživio je Sveti Stefan kao pravednik i mučenik i tako ga i skončao 1336. godine. Sa Svetim Savom i svetim knezom Lazarom, Sveti Stefan čini trojstvo najmudrijih, najpožrtvovanijih i najblagorodnijih ličnosti i svetitelja koje je dao srpski narod.
Zavetni je dan za sve one koji boluju od očnih bolesti. U narodu postoji izreka: ”Sveti Mrata, snijeg za vrata” kojom je označen početak zimskog, hladnog i snežnog perioda godine.
Dan Svetog mučenika Stefana Dečanskog crno je slovo u kalendaru srpske pravoslavne crkve.
U narodu, naročito istočnoj Srbiji, postoje interesantni običaji povezani s ovim praznikom, koji, kako tvrde etnolozi, potiču iz paganskih vremena.
Po jednom, na Mratindan su Stari Sloveni slavili kult vuka koji je istovremeno moćan protivnik i zaštitnik od demona. Tako je nastalo vjerovanje da 24. novembra Sveti Mrata saziva sve vukove i određuje im koliko ovaca od kojeg domaćina smiju da pojedu te zime tako da nikome ne nanesu preveliku štetu.
Taj dan se završava period Vučijih dana, koji je počeo na Đurđic.
U ovim danima ništa se ne daje iz kuće, ne prede se vuna i ništa se ne pere. Krojači i obućari odmaraju, a žene ne rade ručne radove. Kod starijih ljudi postoji vjerovanje da, ukoliko Mratindan padne u maglovito vrijeme, zima će biti promjenljiva. U slučaju vedrog dana, zima će biti mrazovita i ljuta.
