Zašto je mak biljka “zdravlja i veselja”?
Malo je osoba koje ostaju ravnodušne na pomen štrudle s makom ili neke druge poslastice, kojoj ovo sjeme daje poseban ukus i aromu.
Mak je zastupljen u gotovo svim kuhinjama svijeta, ali mnogi i ne razmišljaju o njegovim ljekovitim svojstvima. Dugo je predstavljao simbol sna i smrti, zbog opijuma koji se iz njega ekstrahuje i crvene boje. Najstariji zapisi o njegovoj upotrebi potiču iz Mesopotamije, gdje je korišten u medicinske svrhe, ali i kao “biljka veselja”. Atletičari u antičkoj Grčkoj su prije takmičenja pili napitak od vina, maka i meda da bi bili snažniji.
Narodni ljekari ga preporučuju za opuštanje mišića, protiv bolova, za iskašljavanje i grčeve u želucu. Upućeni tvrde da je i prava riznica antioksidanasa, koje organizam štite od upala i malignih oboljenja.
Sjeme maka je izuzetno bogato nezasićenim masnim kiselinama, posebno oleinskom i linolnom (esencijalna omega 6 masna kiselina koju organizam ne stvara). Nalazi se u ćelijskim membranama biljaka i učestvuje u njihovoj izgradnji, a podstiče resorpciju i transport vitamina A, D, E i K, koji su rastvorljivi u mastima. Omega 6 masna kiselina može da uspori razvoj multiple skleroze, zaštiti kardiovaskularni sistem, reguliše krvni pritisak i zgrušavanje krvi. Djelotvorna je i u liječenju kožnih oboljenja.
Oleinska kiselina nije esencijalna, već monozasićena iz grupe omega 9, a organizam može djelimično da je sintetiše. Istraživanja naučnika otkrila su da sprečava nastanak karcinoma na nivou gena. Takođe, čuva i kardiovaskularni sistem od oštećenja.
Mak sadrži i omega 3 masne kiseline, koje podižu imunitet i čuvaju organizam od bolesti. Ugljeni hidrati iz ove biljke daju energiju. U sitnom zrnu nalazi se mnoštvo minerala, naročito joda, mangana, magnezijuma, cinka, kalijuma i bakra. Magnezijum učestvuje u stvaranju snažnog antioksidansa superoksid dismutaze. Bakar reguliše stvaranje crvenih krvnih zrnaca, cink usklađuje enzime zaslužne za stvaranje i pokretljivost sperme. Kalijum je veoma bitan za kontrolu srčanog rada i prevenciju kardiovaskularnih oboljenja.
Mak sadrži i vitamine grupe B, oksalatne kiseline i amorfne alkaloide. Uz enzime, oni utiču na bolji rad organa za varenje. Minerali i vitamini ublažavaju razdražljivost i stres, a podstiču dobro raspoloženje.
Od sjemena maka proizvodi se izvanredno ulje, koje je dobra zamjena za maslinovo. Jestivo je, a dobija se hladnim presovanjem sirovog sjemena. Mak koji se prodaje u prehrambenim objektima ne sadrži alkaloide (stvaraju zavisnost), jer je sjeme osušeno, pa slabo djeluje na nervni sistem.
Mak sa bananom i suhim grožđem
Sameljite 100 g maka, najbolje svježeg, pa dodajte 50 g suhog grožđa, kašiku meda, sok od pola limuna, 400 grama bundeve isječene na kockice, jednu izgnječenu bananu i prstohvat nane. Sve sastojke izmješajte dobro i služite odmah.
