Na današnji dan / 25. septembar

Utorak, 25. Septembra, 2018.

0 4 minuta čitanja

Događaji na današnji dan

1066. – Anglosaksonski kralj Harald Godwinson pobjeđuje protiv kralja Norveške Haralda Hardraada u bici kod Stamford Bridgea i sa tim završava vladavina Skandinavaca u Engleskoj.

1345. – Poslije tri godine bezuspješnih pokušaja, srpski car Stefan Dušan osvojio Ser, čime je došao u posjed puteva koji su vodili u Trakiju i ka poluostrvu Halkidiki, gdje se nalazi Sveta gora.

1396. – Bitka kod Nikopolja u kojoj je Osmansko carstvo potuklo krstašku vojsku.

1493. – Kristifor Kolumbo isplovio iz luke Kadiz na drugo putovanje u Novi svijet, koji je otkrio 1492.

1513. – Španski istraživač Vasko Nunjes de Balboa prešao Panamskim kopnom i postao prvi Evropljanin koji je vidio Tihi okean.

1555. – Sklopljen Augzburški mir njemačkog kralja Ferdinanda I i luteranskih knezova, kojim su izjednačena prava luterana i rimokatolika. Usvojen zakon o slobodi vjeroispovijesti po principu “Čija je zemlja, onoga je i vera”.

1820. – Francuski fizičar André-Marie Ampère otkrio je zakon (Amperov zakon) o linearnim tokovima električne struje, prema kojem se dva paralelna vodiča privlače kad kroz njih teče jednosmjerna struja, a odbijaju kad su struje protivne. Njegovo otkriće omogućilo je razvoj magneta.

1823. – Srpskom piscu i jezičkom reformatoru Vuku Stefanoviću Karadžiću dodeljen počasni doktorat Univerziteta u Jeni.

1932. – Španska pokrajina Katalonija dobila autonomiju, to jest pravo na zastavu, lokalnu skupštinu i jezik. Autonomija ukinuta 1939, kada je Franko došao na vlast.

1943. – Sovjetska Crvena armija u Drugom svjetskom ratu oslobodila Smolensk, jedno od posljednjih značajnih uporišta njemačkih nacističkih snaga na teritoriji SSSR.

1947. – Na Međunarodnom sudu za ratne zločine japanski car Hirohito oslobođen je svake krivice za rat.

1954. – Mao Cedung postao je prvi predsjednik Narodne Republike Kine.

1956. – U upotrebu pušten prvi transatlantski telefonski kabl, postavljen između Obena u Škotskoj i Njufaundlenda u Kanadi.

1957. – Američki predsjednik Dwight D. Eisenhower poslao je u Little Rock u Arkansasu 1000 vojnika kako bi omogućili provođenje presude Vrhovnog suda da devet crnih učenika može pohađati jednu dotad “bijelu” školu. Guverner Arkansasa angažovao je Nacionalnu gardu kako bi spiječio male crnce da pohađaju školu zajedno s bijelcima.

1959. – Razočaran politikom Vlade, jedan budistički monah izvršio u Kolombu atentat na cejlonskog premijera Solomona Bandaranaikea, koji je narednog dana podlegao povredama.

1962. – Soni Liston postao svjetski bokserski šampion „teške“ kategorije kada je u Čikagu u prvoj rundi nokautirao Flojda Patersona.

1963. – Vojska u Dominikanskoj Republici oborila liberalnu vladu Huana Boša Gavinja, formiranu sedam mjeseci ranije, i suspendovala Ustav.

1973. – Američki vasionski brod „Skajlab 2“ spustio se u Pacifik s tri člana posade, koja su provela 59 dana u orbiti oko Zemlje.

1990. – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija uveo vazdušni embargo nad Irakom i okupiranim Kuvajtom, kojim se zabranjuju svi letovi osim humanitarnih.

1991. – Savjet bezbjednosti UN usvojio rezoluciju o embargu na izvoz oružja u Jugoslaviju i pozvao jugoslavenske lidere da prekinu sukobe.

1992. – Moskva i Vašington odbacili jedan od posljednjih ostataka “Hladnog rata”, dozvolivši slobodu putovanja ruskim i američkim novinarima i poslovnim ljudima u Rusiju, odnosno SAD.

1994. – Švajcarci na referendumu prihvatili plan Vlade o donošenju zakona protiv rasizma.

1997. – Ponovnim mjerenjem se ispostavilo da je RX J1856.5-3754 u stvari neutronska zvijezda a ne kvazi zvijezda kako se ranije vjerovalo.

1997. – Britanski supersonični automobil postavio u Nevadi nov svjetski rekord, postigavši brzinu od 1.142 kilometara na čas.

2005. – Grčka je postaje prvak Evrope u Beogradu, postavši tako prva zemlja koja je istovremeno prvak starog kontinenta u fudbalu i košarci.

2016. – U Republici Srpskoj održan je referendum, na kojem je nešto više od 1,2 miliona građana imalo pravo da se izjasni na pitanje “Da li podržavate da se 9. januar obilježava i slavi kao Dan Republike Srpske?” Za je glasalo 99,81% glasača.

Rođeni na današnji dan

1599. – Rođen Francesco Borromini, italijanski graditelj.

1644. – Rođen Ole Rømer, danski astronom.

1744. – Rođen Fridrik Vilim II, kralj Prusije.

1866. – Rođen Tomas Hant Morgan, američki biolog i genetičar.

1896. – Rođen Alesandro Pertini, italijanski državnik.

1897. – Rođen William Faulkner, američki pisac.

1897. – Rođen Aleksandar Vučo, srpski pisac.

1901. – Rođen Rober Breson, francuski režiser.

1906. – Rođen Dmitri Šostakovič, sovjetski kompozitor.

1913. – Rođen Mijalko Todorović Plavi, jugoslavenski političar i narodni heroj.

1920. – Rođena Božidarka Damnjanović Kika, partizanka i narodni heroj Jugoslavije.

1930. – Rođen Nino Cerruti, italijanski modni dizajner.

1932. – Rođen Adolfo Suárez, španski političar i premijer.

1944. – Rođen Majkl Kirk Daglas (engl. Michael Kirk Douglas), američki glumac i producent.

1952. – Rođen Kristofer Riv (engl. Christopher Reeve), američki glumac.

1954. – Rođen Huande Ramos, španski fudbalski trener.

1955. – Rođen Karl-Heinz Rummenigge, njemački fudbaler.

1960. – Rođen Petar Lazić, srpski književnik, jedan od najznačajnijih satiričara današnjice.

1960. – Rođen Igor Belanov, ukrajinski fudbalski reprezentativac.

1961. – Rođena Heder Din Loklir (engl. Heather Deen Locklear), američka glumica.

1964. – Rođen Žan Marolt, bosanskohercegovački glumac.

1965. – Rođen Skoti Moris Pipen (engl. Scottie Maurice Pippen), američki košarkaš.

1968. – Rođen Vil Smit (engl. Will Smith), američki glumac i rapper.

1969. – Rođena Ketrin Zita-Džouns (engl. Catherine Zeta-Jones), engleska glumica.

1973. – Rođen Tijani Babangida, nigerijski fudbaler.

1976. – Rođen Čonsi Bilaps, američki košarkaš.

1980. – Rođen Nikola Žigić, srpski fudbaler.

1980. – Rođena Nataša Bekvalac, srpska pjevačica.

1984. – Rođena Lana Kos, hrvatska operna pjevačica.

1984. – Rođen Zlatko Horvat, hrvatski rukometni reprezentativac.

1985. – Rođen Strahinja Milošević, srpski košarkaš.

1988. – Rođen Nemanja Gordić, bosanski košarkaš.

1991. – Rođen Mladen Plakalović, bosanskohercegovački nordijski skijaš.

Umrli na današnji dan

1506. – Umro Filip I Kastiljski, kralj Kastilje i Leona.

1680. – Umro Samuel Butler, engleski književnik.

1849. – Umro Johan Štraus stariji (njem. Johann Strauß), austrijski kompozitor.

1917. – Umro Frano Supilo, hrvatski političar i publicist.

1923. – Umro Đorđe Krasojević, političar i advokat.

1928. – Umro Richard F. Outcault, američki crtač i karikaturist, “otac” modernog stripa.

1944. – Umro Valter Brajski, austrijski političar.

1948. – Umro Ante Bonačić, fudbaler Hajduka.

1960. – Umro Viktor Vida, hrvatski književnik.

1968. – Umro Cornell Woolrich, američki pisac.

1970. – Umro Erich Maria Remarque, njemački književnik.

1980. – Umro Džon Bonam, britanski bubnjar.

1986. – Umro Nikolaj Sejmonov, ruski fizičar i hemičar.

1992. – Umro Ivan “Ivica” Vdović, poznat kao VD ili Vd, bio je jugoslavenski i srpski muzičar, bubnjar rok bendova Suncokret, Šarlo akrobata i Katarina II. Smatraju ga jednim od pokretača novog talasa u Srbiji i Jugoslaviji.

2014. – Umro Sulejman Tihić, bosanskohercegovački političar, bivši član Predsjedništva Bosne i Hercegovine.