Na današnji dan / 6. novembar

Utorak, 6. Novembra, 2018.

0 5 minuta čitanja

Događaji na današnji dan

355. – Rimski car Konstancije II je u Milanu proglasio svog brata od strica Julijana za svog savladara-cezara.

1632. – Švedski kralj Gustav II Adolf, veliki vojskovođa i vojni reformator, poginuo u Tridesetogodišnjem ratu, u bici kod Licena, u kojoj je njegova vojska potukla snage Protivreformacije pod komandom generala Valenštajna.

1813. – Meksiko proglasio nezavisnost od Španije.

1844. – Španija dala nezavisnost Dominikanskoj Republici.

1860. – Za predsjednika SAD izabran Abraham Lincoln. U januaru 1863. proglasio oslobađanje robova, tokom njegovog mandata vođen Američki građanski rat, od 1861. do 1865, u kom je Unija sjevernih država pobijedila robovlasnički jug. Šest dana po završetku rata ubijen u pozorišnoj loži u atentatu koji je izvršio glumac J. V. Bat.

1861. – Američki građanski rat: Jefferson Davis je izabran za predsjednika Konfederacije američkih država.

1862. – Uspostavljena direktna telegrafska linija između New Yorka i San Francisca.

1880. – Charles Louis Alphonse Laveran, francuski mikrobiolog i dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907, otkrio uzročnika malarije.

1890. – Na 9. sjednici Dalmatinskog sabora raspravljalo se o prijedlogu zastupnika Mihe Klaića od 29.10.1890. o uvođenju hrvatskog kao naukovnog jezika u zadarskoj gimnaziji umjesto italijanskog; usvojen je s 33 glasa za, 1 protiv, 4 nisu glasali.

1896. – Počelo šesto službeno Svjetsko prvenstvo u šahu 1896/97. između Steinitza i Laskera.

1900. – Republikanac William McKinley pobijedio na predsjedničkim izborima u SAD-u.

1903. – SAD priznaje Panamu kao nezavisnu državu.

1903. – U Zagrebu osnovan Hrvatski akademski športski klub (HAŠK).

1906. – U Kopenhagenu osnovan Nordisk Film, najstarija danas djelujuća filmska kompanija na svijetu.

1911. – Francisco Madero, vođa revolucije protiv diktatora Porfirio Diaza, postao predsjednik Meksika.

1913. – Mahatma Gandhi je uhapšen u Južnoj Africi.

1914. – Austro-Ugarska zauzima Beograd.

1917. – Počela Oktobarska revolucija napadom na Zimski dvorac u Sankt Peterburgu.

1917. – Poslije pet mjeseci borbi, u Prvom svjetskom ratu, pobjedom zapadnih saveznika nad Nijemcima, okončana treća bitka kod belgijskog grada Ipra. Linija fronta promjerena nepunih 10 kilometara, poginulo 240.000 vojnika.

1918. – Osnovana Republika Poljska.

1923. – U SSSR-u uveden eksperimentalni kalendar sa sedmicom od pet dana.

1928. – Herbert Hoover postao novi predsjednik SAD.

1931. – Održan antirežimski protestni skup na Beogradskom univerzitetu, studenti potom krenuli u protestnu šetnju Knez-Mihailovom ulicom. Policija uhapsila 13, povrijeđeno šest studenata.

1943. – U Drugom svjetskom ratu Sovjetska armija izbacila Njemice iz Kijeva, koji su taj grad držali pod okupacijom više od dvije godine.

1950. – Osnovan Muzej primijenjene umjetnosti u Beogradu.

1957. – Felix Gailard postao premijer Francuske.

1962. – Generalna skupština Ujedinjenih nacija pozvala sve članice da primjene ekonomske sankcije protiv Južne Afrike zbog njene rasističke politike.

1964. – U saobraćajnoj nesreći poginuo Slobodan Penezić Krcun, predsjednik Izvršnog veća SR Srbije i funkcioner KPJ i KP Srbije. Posle Drugog svjetskog rata bio načelnik OZNA za Srbiju, potom ministar unutrašnjih poslova Srbije.

1968. – Počeli mirovni pregovori SAD i Vijetnama u Parizu.

1970. – Italija priznala Kinu i uspostavila s njom diplomatske odnose.

1975. – Svoj prvi nastup je održala britanska muzička grupa Sex Pistols, kasnije će postati ikona punka.

1975. – Marokanski je kralj Hasan II. potaknuo Zeleni marš, u kojem je 350.000 nenaoružanih Marokanaca krenulo u Zapadnu Saharu protiv španske kolonijalne vlasti.

1986. – Završava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija, pobjedom Aleksandra Beljavskog.

1992. – Član Predsjedništva Republike BiH Stjepan Kljuić podnio ostavku na ovu funkciju.

1996. – Više od 2.000 ljudi poginulo u ciklonu koji je pogodio jugoistočnu indijsku državu Andra Pradeš.

1996. – U prijateljskoj fudbalskoj utakmici odigranoj na stadionu Koševo u Sarajevu, reprezentacija BiH pobijedila trostrukog svjetskog prvaka, reprezentaciju Italije, rezultatom 2-1. Golove za bh. tim postigli Hasan Salihamidžić i Elvir Bolić.

1996. – Republika Hrvatska postala 40. članica Vijeća Evrope.

1999. – Rania, kraljica Jordana, posjetila sarajevsko naselje Grbavica, gdje je položila kamen temeljac za izgradnju Jordanskog islamskog centra.

1999. – Australijanci na referendumu s 55 odsto glasova odbacili prijedlog da britanski monarh kao šef države bude zamijenjen republikanskim ustrojstvom države.

2001. – Medijski magnat, republikanac Majkl Blumberg, izabran za gradonačelnika Njujorka. Naslijedio Rudolfa Đulijanija.

2002. – Ambasador Turske u BiH Ahmed Erozan otvorio u Tuzli Turski kulturni centar, prvi ovakve vrste u BiH.

2002. – 20 osoba poginulo kad se avion luksemburške kompanije Luxair srušio zbog jake magle pored aerodroma u Luksemburgu.

2005. – Monsinjor Kiro Stojanov u Skoplju, u katedrali Presvetog srca Isusovog, postavljen za skopskog biskupa i apostolskog egzarha u Makedoniji. Prvi Makedonac poslije 104. godine na rukovodećem položaju u katoličkoj crkvi u toj zemlji.

2013. – Počelo Svjetsko prvenstvo u šahu 2013. u indijskom gradu Chennaiju.

Rođeni na današnji dan

1479. – Rođena Ivana I, kraljica Kastilje i Aragona.

1494. – Rođen Sulejman I Veličanstveni, sultan Osmanskog carstva 1520-1566.

1623. – Rođen Mitrofan Voronješki, ruski svetac.

1661. – Rođen Karlo II., španski kralj, posljednji španski Habsburgovac.

1771. – Rođen Alojz Zenefelder, pronalazač litografije.

1787. – Rođen Vuk Stefanović Karadžić, srpski filolog i reformator srpskog jezika.

1814. – Rođen Adolf Saks, belgijski klarinetista, graditelj duvačkih instrumenata i konstruktor prvog saksofona.

1817. – Rođen Gustav Karl Wilhelm Hermann Karsten, njemački botaničar i geolog.

1835. – Rođen Čezare Lombrozo, italijanski psihijatar i kriminolog.

1841. – Rođen Arman Faler, francuski političar i predsjednik Francuske.

1861. – Rođen James Naismith, kanadsko-američki izumitelj košarke.

1863. – Rođen Francis Ellingwood Abbot, američki filozof.

1880. – Rođen Robert Musil, austrijski književnik.

1883. – Rođena Nasta Rojc, hrvatska slikarka.

1910. – Rođen Rafael Kalinić, hrvatski katolički sveštenik, franjevac, mučenik.

1921. – Rođen James Jones, američki književnik.

1923. – Rođena Tatjana Lukjanova, srpska glumica.

1923. – Rođen Antonije Isaković, srpski književnik.

1928. – Rođen Ivan Đalma Marković, hrvatski fudbalski trener i igrač.

1930. – Rođen Antun Dubravko Jelčić, hrvatski književnik i političar.

1931. – Rođen Mike Nichols, američki režiser.

1932. – Rođen Predrag Gojković Cune, srpski pjevač narodnih pjesama, starogradskih, sevdalinki, zabavnih i meksikanskih pjesama. Bio je jedan od najpopularnijih jugoslovenskih i srpskih pjevača, dobitnik velikog broja priznanja i nosilac statusa istaknutog estradnog umjetnika.

1946. – Rođena Sali Fild (engl. Sally Field), američka glumica.

1952. – Rođen Michael Cunningham, američki pisac.

1953. – Rođen Željko Jerkov, hrvatski košarkaš, bivši jugoslovenski košarkaški reprezentativac i jedno vrijeme predsjednik Hajduka iz Splita.

1953. – Rođen Toni Parsons, britanski novinar i književnik.

1959. – Rođen Andre Širle, njemački fudbalski reprezentativac.

1961. – Rođen Nikita Milivojević, pozorišni i filmski režiser, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu.

1962. – Rođen Neven Spahija, hrvatski košarkaški trener.

1963. – Rođena Branka Pujić, srpska glumica.

1964. – Rođen Greg Grafin, američki pjevač.

1970. – Rođen Itan Hok, američki glumac.

1972. – Rođena Rebeka Romejn, američka glumica.

1972. – Rođena Tandi Njuton, britanska glumica.

1977. – Rođen Dušan Kecman, srpski košarkaš.

1979. – Rođen Lamar Odom, američki košarkaš.

1982. – Rođen Aleksej Gaj, ukrajinski fudbaler.

1983. – Rođena Nicole Hosp, austrijska alpska skijašica.

1987. – Rođena Ana Ivanović, srpska teniserka.

1988. – Rođena Ema Stoun, američka glumica.

Umrli na današnji dan

1397. – Umro Vuk Branković, srpski oblasni gospodar.

1632. – Umro Gustav II Adolf, švedski kralj vojskovođa, vojni i državni reformator.

1796. – Umrla Katarina II Aleksejevna (rus. катери́на II Алексе́евна), poznata kao Katarina Velika (rus. Екатери́на Вели́кая), rođena kao Sofija Avgusta Frederika fon Anhalt-Cerbst (njem. Sophie Friederike Auguste von Anhalt-Zerbst), carica Rusije.

1893. – Umro Petar Iljič Čajkovski (rus. Пётр Ильич Чайковский), ruski kompozitor poznog romantizma.

1936. – Umro Ivša Lebović, hrvatski političar i odvjetnik.

1964. – Umrla Nasta Rojc, hrvatska slikarica.

1964. – Poginuo Slobodan Penezić Krcun učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.

1996. – Umro Dragan Kresoja, filmski režiser i snimatelj.

1998. – Umro Niklas Luhmann, njemački sociolog, opisivao je ljudsko društvo kao komunikacijski sustav.

2001. – Umro Božidar Knežević, autor Oluje nad Krajine.

2007. – Umro Raša Livada, književnik, glavni i odgovorni urednik časopisa “Pismo” istoimenog književnog društva, jedan od osnivača Srpskog književnog društva.

2012. – Umro Milivoj Slaviček, hrvatski pisac.